استیل و ویژگی های لوله استیل
استیل یا فولاد زنگ نزن که به آن فولاد ضد زنگ نیز گفته می‌شود، یکی از آلیاژهای مطرح آهنی است که به سبب ویژگی‌ها و خوصی که دارد، کاربردهای بسیاری در صنعت دارد. در این مقاله قصد داریم ویژگی‌های لوله استیل را به صورت جامع بررسی کنیم، با ما همراه باشید.
استیل آلیاژی از آهن، کربن و عناصر آلیاژی دیگر از جمله کروم است. در واقع، اگر به فولاد ساده کربنی که در آن درصد وزنی کربن کمتر از 2 درصد است و به غیر از آهن و کربن در آن عنصر دیگری وجود ندارد، عنصر کروم اضافه شود، استیلِ اصطلاحاً استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) تولید خواهد شد.
اضافه کردن حداقل ۵ تا ۱۰ درصد وزنی از عنصر کروم به فولاد کربنی، باعث واکنش آن با اکسیژن موجود در هوا یا رطوبت یا دیگر محیط‌های خورنده شده و در نهایت، اکسید کروم به صورت یک لایه روکش که در اصطلاح علمی به آن لایه پسیو گفته می‌شود، در سطح آلیاژ استیل به وجود می‌آید.
ایجاد لایه پسیو، از خوردگی فولاد ممانعت کرده و باعث بالارفتن مقاومت به خوردگی آلیاژ خواهد شد و همین امر دلیل نامیدن آن به فولاد ضد زنگ است. در واقع در هنگام قرار گیری آلیاژ در محیط خورنده، به جای عنصر آهن، عنصر کروم که از نظر الکتروشیمایی فعال‌تر است خورده شده و از این طریق آهن محافظت می‌گردد و علاوه بر آن لایه پسیو که محصولات خوردگی کروم است، از واکنش لایه‌های زیرین با محیط خورنده جلوگیری می‌کند.
از دیگر ویژگی های استیل وجود کربن حتی به میزان کم در ساختار آهن است که خصوصیات ویژه‌ای به آن می‌بخشد. با بالا رفتن مقدار کربن، سختی فولاد و درنتیجه استیل، افزایش و شکل پذیری آن به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. افزودن کروم به فولاد باعث ایجاد خاصیت مقاومت به خوردگی و انعطاف پذیری بالای آن خواهد شد. این خصوصیات باعث استفاده آن در کاربردهای مختلف می‌شود.
همچنین لوله استیل عمر بالایی داشته و قابل بازیافت نیز می باشد که امروزه این ویژگی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
اما کروم و کربن، تنها عناصر موجود در آلیاژهای استیل نیستند و گاهی عناصر دیگری نیز به مقادیر متفاوت در آن‌ها وجود دارد که خواص منحصر به فردی به آن می‌بخشد. همین‌طور ممکن اسن این عناصر به دلیل ایجاد خواص و بخاطر کاربردهای متفادت به صورت آلیاژی به آن اضافه شود.
عناصری نظیر سیلیسیم، منگنز، مولیبدن، نیکل، وانادیم و… به عنوان عناصر آلیاژی به فولاد اضافه می‌شود. با توجه به نوع عناصر اضافه شده و مقدار آن‌ها، آلیاژ مورد نظر خواص مکانیکی متفاوتی نظیر سختی و شکل پذیری خواهد داشت. همچنین ممکن است خواص فیزیکی مانند خواص مغناطیسی یا خواص شیمیایی مانند مقاومت به خوردگی و واکنش‌پذیری آن‌ها تحت تاثیر قرار گیرد.
در نهایت انواع مختلفی از استیل وجود دارد که در کاربردهای مختلف به شکل‌های مختلفی نظیر لوله استیل، میله، ورق استیل، شیر و ولو، پمپ و قطعات مختلف مورد استفاه قرار می‌گیرد.
گریدهای پر استفاده استیل‌ها و خواص آن‌ها
چنانچه گفته شد، بسته به نوع و میزان عناصر به کار رفته در استیل‌ها، انواع مختلفی از آن‌ها را خواهیم داشت که با خواص متفاوت خواهند بود و در کاربردهای مختلف می‌توان از آن‌ها بهره گرفت. گریدهای مختلف استیل با توجه به ساختار آن‌ها و عناصر به کار رفته در آن‌ها نامگذاری می‌شوند.
متداول‌ترین استیل‌ها در کاربرد، استیل 304 است. این گرید از استیل، از مقاومت خوردگی بالا و قابلیت جوشکاری و شکل پذیری خوبی برخوردار است.
پس از استیل 304، گرید 316 از کاربرد بیشتری در بین استیل‌ها برخوردار است. مقاومت خوردگی و مقاومت حرارتی آن در مقایسه با گرید استیل 304 بیشتر بوده و به طور معمول در انواع پمپ‌ها، دریچه‌ها، تجهیزات شیمیایی و کاربردهای دریایی در تماس زیاد با محیط خورنده هستند، استفاده می‌شود.
استیل برای کاربردهای خانگی و روزمره نیز به کار می‌رود. گرید 430 استیل معمولا در ساخت کارد و چنگال و ظروف آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتنی است که از خواص دیگر استیل‌ها می‌توان به براق بودن و شکل ظاهری خوب اشاره کرد که آن را برای استفاده‌های روزمره مناسب‌تر می‌کند.
استیل 430 قابلیت انجام عملیات حرارتی نیز دارد اما نسبت به سایر گریدها از مقاومت خوردگی کمتری برخوردار است.استیل 201، عضو دیگری از خانواده استیل‌هاست که کاربردهای متعددی دارد. این آلیاژ که در مقایسه با سایر استیل‌ها ارزان‌تر است، به میزان زیادی کروم و نیکل به همراه مقادیری از منگنز و نیتروژن دارد این استیل که غیر مغناطیسی و اصطلاحا نگیر است، در ساخت ماشین آلات صنایع غذایی و دارویی، ساخت انواع یراق آلات، مبلمان و دکوراسیون، انواع درب، پنجره و نرده و بسیاری کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از لوله استیل نیز در صنایع مختلف و مهمی مانند صنعت پتروشیمی و انتقال نفت ، انتقال آب و گاز و همچنین در ساخت انواع نرده ها و حفاظ های ساختمانها استفاده می شود. لوله استیل 304 نیز به دلیل ضدزنگ و استنلس بودن کاربردی ترین لوله استیل می باشد و از این لوله استیل در صنایع خودروسازی، تجهیزات نفت و گاز، حفاری و طیف گسترده ای از سازه های ساختمانی که برای استفاده در فضای باز طراحی و تولید می شوند، استفاده می گردد. لوله استیل نسبت به موارد مصرفی و سفارش مشتریان در قطر و طولهای گوناگون تولید می شوند و به همین دلیل قیمت لوله استیل نیز بسیار متنوع است.
